stille BEWEGING
Roerloos kijk ik naar de beweeglijke vormen van het schilderij. Tussen het schrijven door tik ik met mijn potlood ritmisch op tafel. Het zet mij letterlijk in beweging. In gedachten ga ik figuurlijk gezien in 3 seconde naar 100 kilometer per uur. Wow! Van stilstand naar beweging geeft energie. Dat is wat ritmische herhaling van kleur, vorm en richting doet. Kunstenaars passen beweging in zowel figuratieve- als abstracte afbeeldingen toe. Abstracte schilderijen hebben zelfs nog een sterkere focus op de beweging, omdat u niet wordt afgeleid door de inhoud van de voorstelling. Beweging is er vanzelfsprekend niet werkelijk. Er wordt een illusie opgewekt. Beweging is van groot belang. Het maakt het schilderij spannend. Het zorgt er voor dat u er naar blijft kijken.
Beweeglijk
Een aantrekkelijk seizoen heeft zijn intrede gedaan. Een vrouw in een rode jurk huppelt voorbij. De herfstbladeren cirkelen langs het raamkozijn. De wind beweegt hen voort. En ik. Ik ben er stil van. Ontspannen geniet ik van een speciale voorstelling van de natuur. Vanuit mijn fauteuil tuur ik naar het gure weer. Een fraaie compositie. Beweging is een essentieel element van de compositie. Opvallende penseelstreken of andere lijnen maken de compositie dynamisch.
Richting
De beweeglijkheid kan tot uiting komen door veel wisselende richtingen, gebogen richtingen of gebruik van diagonale richtingen in het schilderij aan te brengen. Daarnaast kan met verschillende beweeglijke vormen worden gespeeld. Ook met kleurcontrast of opvallende licht-donker partijen wordt de afbeelding dynamisch. Kortom een ritmische herhaling van richting, vorm en kleur. Het is moeilijk om stil te blijven zitten.
De kunstenaar kan de beweging sturen door vooraf te bepalen hoe het oog van de kijker over het schilderij te laten gaan. De gewenste bewegingsrichting kan geaccentueerd worden door lijnen, door plaatsing van figuren of voorwerpen en door de richting van de verfstreken. Beweging wordt eveneens bereikt door dezelfde vormen meermalen af te beelden. Meerdere korte streken parallel aan elkaar werken ook om beweging te suggereren.
Voorwaarts
Ik pak een boek uit de kast. Blader er door heen. Van jongs af aan wordt ons geleerd om van links naar rechts te lezen. Een schilderij met lijnen van linksonder naar rechtsboven zijn daarom sterker dan andersom. Bewegende objecten worden dan ook vaak van links naar rechts weergegeven.
Ik kom tot de conclusie dat het veel moeilijker is om een schilderij zonder enige beweging te maken. Gewoon om even bij stil te staan. Beweging in een schilderij kan zelfs nog toevallig ontstaan. De herfstimpressie buiten blijft me fascineren. Ik maak een toevallige beweging. Sta op uit mijn luie stoel. Tijd voor een wandeling. De stilte voorbij. Op naar lichaamsbeweging.
Bekijk hier alle schilderijen van Büttner
Bekijk hier alle schilderijen van Ines
Walter van Steen © 2019