stadsGEZICHT
Het buitengebied ten zuiden van de stad kent een schilderachtig repertoire. Een kunstzinnige sfeer in zowel zonnige als grauwe dagen. De uitgestrektheid. Het pure. De weidse blik. Met mijn blik op oneindig tuur ik naar de ‘skyline’ van de stad. De natuur laat het toe. Ik kijk langs de ezel. Ik maak een vierkant met mijn wijsvingers en duimen. Compositie bepalend. Ik zet de eerste tonen op het doek. De achtergrond kent veel aardse tinten. Zoek het licht en contrasten op. Sluit mijn linkeroog en laat de lichtstralen binnenkomen. Ik teken het direct op. Sluit vervolgens mijn rechteroog en … . “U heeft een bekend stads gezicht”, roept een voorbijganger. ‘Dat klopt’, geef ik hem terug. “Vanuit deze optiek is de stad al vele malen aan het schilderslinnen toevertrouwd”. “Nou, ik bedoel eigenlijk … ik ken u van gezicht, uw stads gezicht”, zegt de verwoede wandelaar met een schampere lach. “Ach zo …”, aarzel ik eerst. “Nou, inderdaad’, vervolg ik. “Geboren en getogen stedeling, met een bijzondere fascinatie voor stadse vergezichten”.
Konterfeitsel
Het geeft mij de nodige ontspanning. Creatieve uitspattingen geven mij rust. Ik kruip in de huid van de kunstenaar. Vandaag schets ik letterlijk een beeld waarbij de stad centraal staat. Het geheel overziend. Het kent inmiddels een rijke geschiedenis. Vanaf 1800 wordt in de schilderkunst van stadsgezicht gesproken. Voor die tijd werd het konterfeitsel genoemd, wat eigenlijk portret of simpelweg afbeelding betekent. Ook werd landschap gebruikt. Vooral als de stad van afstand werd weergegeven en andere onderdelen leken te overheersen.
De wandelaar maakt ook een aanwezige indruk. “komt u uit de omgeving?”, vroeg hij.
“Van oorsprong kom ik uit de Zuidkant van deze stad. Jarenlang heb ik aan de Westkant gewoond”, vertrouwde ik hem toe.
“Ik ben verwoed verzamelaar van plattegronden. De mooiste zijn van die stad”, verwees hij. “Schilders van stadsgezichten gingen overigens niet altijd nauwkeurig om met de werkelijkheid”, wist hij te vertellen. “Soms werden gevels compleet gefantaseerd. Mooier gemaakt dan ze waren. Ook kwamen elementen voor die totaal niet met de werkelijkheid strookten”.
Gezicht
Vele steden heb ik al bezocht. Het typisch lijnenspel blijft fascineren. Vele bekende stadsgezichten hebben de revue gepasseerd. Van het “Gezicht op Haarlem” van Jacob van Ruisdael, tot het “Gezicht op Delft” van Johannes Vermeer. Ook ‘Amsterdam skyline’, ‘Rotterdam Skyline’ en ‘Den Haag Skyline’ waren onderwerpen voor schilders. Ik stipte ook de Europese steden aan en gaf in de tussentijd meer kleur aan mijn doek.
In navolging op de Nederlandse kunstenaars legden ook schilders in West-Europese landen zich op het genre toe. Tijd van het wederzijds beïnvloedden.
“Volgens mij richt de belangstelling tijdens de 20e eeuw zich meer op abstracte en conceptuele kunst”, meldde de verzamelaar.
“Daardoor nam inderdaad de productie van stadsgezichten af”, vulde ik hem aan. “Maar goed”, zei ik, “Ik draag graag bij aan het creëren van bijzondere stadsgezichten”.
Schrijversgilde
“Naast het verzamelen van plattegronden schrijf ik ook in een regionaal blad over het westelijk deel van de stad”, kwam ineens uit het niets.
“Dan denk ik dat ik weet waar je mijn stads gezicht van herkent”, gaf ik hem terug. “Jarenlang schreef ik ook voor het schrijversgilde”, zei ik.
“Zijn we er uit! De cirkel is rond”, grinnikte hij en vervolgde zijn wandeling.
Het stadgezicht dat ik gepoogd had te schilderen, was hooguit een dorpsgezicht geworden. Een huis en een molen, een mooie impressie van wat ooit tot een stad kan uitgroeien.
Walter van Steen © 2022